Trong thiết kế máy, bánh xe là thành phần cơ khí quan trọng giúp di chuyển, truyền động hoặc hỗ trợ hoạt động của thiết bị. Dưới đây là các loại bánh xe phổ biến trong thiết kế máy, phân loại theo chức năng và cấu tạo:
1. Bánh xe di chuyển (Wheels for Locomotion)
Dùng để di chuyển máy hoặc thiết bị.
-
Bánh xe cứng (Solid wheel): Làm từ cao su cứng, nhựa hoặc kim loại. Bền, không sợ thủng, thích hợp cho môi trường công nghiệp.
-
Bánh xe bơm hơi (Pneumatic wheel): Có ruột bơm hơi, êm, giảm chấn tốt. Dùng cho mặt đường gồ ghề.
-
Bánh xe polyurethane (PU wheel): Êm, chống trượt, không để lại vết. Dùng trong kho, sàn sạch.
-
Bánh xe nylon: Chịu tải tốt, bền, kháng hóa chất.
-
Bánh xe có ổ bi (Caster wheel): Có thể xoay tự do, dùng cho robot hoặc xe đẩy.
⚙️ 2. Bánh xe truyền động (Drive Wheels)
Dùng để truyền lực từ động cơ tới cơ cấu khác.
-
Bánh răng (Gear wheel): Truyền động quay, ăn khớp với bánh răng khác.
-
Bánh đai (Pulley wheel): Truyền động qua dây đai, thường làm bằng nhôm, thép hoặc nhựa.
-
Bánh ma sát (Friction wheel): Truyền lực qua tiếp xúc trực tiếp, dùng trong hệ thống truyền động đơn giản.
3. Bánh xe dẫn hướng (Idler / Guide wheels)
Không truyền lực mà chỉ dẫn hướng, đỡ tải hoặc giữ căng dây đai.
-
Bánh dẫn (Idler pulley): Giữ căng dây đai, thường lắp kèm lò xo.
-
Bánh định hướng: Hướng dây xích hoặc băng tải đúng vị trí.
4. Bánh xe cho robot, máy tự hành
-
Bánh xe Omni: Có con lăn xung quanh, giúp chuyển động mọi hướng.
-
Bánh xe Mecanum: Có con lăn đặt chéo, giúp robot di chuyển ngang, xoay, tiến lùi linh hoạt.
-
Bánh xe dạng xích (Track system): Tạo tiếp xúc lớn với mặt đất, bám tốt, vượt địa hình.
5. Bánh xe đặc biệt
-
Bánh xe có phanh: Có chốt khóa bánh lại.
-
Bánh xe chịu nhiệt: Dùng trong lò sấy, nhà máy.
-
Bánh xe chống tĩnh điện (ESD): Dùng trong ngành điện tử.
